© Agata Girul Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
Poznanie potrzeb osób z niepełnosprawnościami może realnie przyczynić się do poprawy jakości ich życia. Celem badania omawianego w artykule jest określenie hierarchii po-trzeb osób z niepełnosprawnościami na poziomie lokalnym – na przykładzie pow. trzebnickiego – i ustalenie, czy różni się ona od hierarchii potrzeb zidentyfikowanych na poziomie regionalnym. Badanie prowadzono od czerwca do września 2020 r. wśród osób z niepełnosprawnościami w wieku 15 lat i więcej w podziale na dwie próby: składającą się z 50 mieszkańców pow. trzeb-nickiego i 188 mieszkańców woj. dolnośląskiego. Zastosowano kwotowy dobór próby ze względu na wybrane cechy społeczno-demograficzne: płeć, miejsce zamieszkania i stopień nie-pełnosprawności. Na etapie doboru próby wykorzystano informacje na temat badanej zbioro-wości uzyskane z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 i od instytucji po-zarządowych.
Ankietowani z pow. trzebnickiego za potrzeby wymagające najpilniejszego zaspokojenia uznali modernizację łazienki oraz zaopatrzenie się w leki i materiały pielęgnacyjne. Jako najbar-dziej uciążliwe bariery napotykane w życiu codziennym wskazali brak: wind w budynkach miesz-kalnych, możliwości samodzielnego podróżowania komunikacją publiczną oraz informacji na te-mat szkoleń i możliwości uzyskiwania środków finansowych na rozwijanie zainteresowań. Zwra-cali również uwagę na zły stan techniczny dróg. Porównanie hierarchii potrzeb osób z niepełno-sprawnościami z pow. trzebnickiego i całego woj. dolnośląskiego świadczy o tym, że potrzeby zbiorowości w powiecie różnią się od potrzeb zbiorowości na poziomie regionu. Niemniej jednak zdiagnozowanie ich na poziomie lokalnym, a następnie wprowadzanie odpowiednich zmian przez lokalne władze publiczne może pozytywnie wpłynąć na poprawę jakości życia osób z nie-pełnosprawnościami w całym regionie.
osoby z niepełnosprawnościami, potrzeby, jakość życia
C46, I31, I38
Bennett, R., Vijaygopal, R., Kottasz, R. (2019). Attitudes towards autonomous vehicles among people with physical disabilities. Transportation Research, Part A: Policy and Practice, 127, 1–17. https://doi.org/10.1016/j.tra.2019.07.002.
Boudreau, J., Ehrlich, J., Sanders, S., Winn, A. (2014). Social choice violations in rank sum scoring: A formalization of conditions and corrective probability computations. Mathematical Social Sciences, 71, 20–29. https://doi.org/10.1016/j.mathsocsci.2014.03.004.
Boudreau, J., Ehrlic, J., Raza, M. F., Sanders, S. (2018). The likelihood of social choice violations in rank sum scoring: algorithms and evidence from NCAA cross country running. Public Choice, 174(3–4), 219–238. https://doi.org/10.1007/s11127-017-0494-0.
Fakhoury, W. K. H., Murray, A., Shepherd, G., Priebe, S. (2002). Research in supported housing. Social Psychiatry+Psychiatric Epidemiology, 37(7), 301–315. https://doi.org/10.1007/s00127-002 -0549-4 .
Girul, A. (2022). Koncepcja pomiaru stopnia zaspokojenia potrzeb osób z niepełnosprawnością. Me-todyka badania [rozprawa doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu]. https://www.wir.ue.wroc.pl/info/phd/UEWR11e8d540e46a4b72a3200dcc0e9b83f8/.
Hammond, T. H. (2007). Rank injustice?: How the scoring method for cross-country running com-petitions violates major social choice principles. Public Choice, 133(3–4), 359–375. https://doi.org/10.1007/s11127-007-9193-6.
Henning-Smith, C., McAlpine, D., Shippee, T., Priebe, M. (2013). Delayed and Unmet Need for Medical Care Among Publicly Insured Adults With Disabilities. Medical Care, 51(11), 1015–1019. https://doi.org/10.1097/MLR.0b013e3182a95d65.
Iwasaki, Y., Messina, E., Shank, J., Coyle, C. (2015). Role of Leisure in Meaning-Making for Com-munity-Dwelling Adults with Mental Illness. Journal of Leisure Research, 47(5), 538–555. https://doi.org/10.18666/jlr-2015-v47-i5-5305.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483, ze zm.).
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2012 poz. 1169).
Kowalczyk, O. (2003). Rola pomocy osobistej w procesie integracji społecznej osób niepełnosprawnych w Polsce i w innych krajach. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wro-cławiu.
Kubicki, P. (2017). Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami. Oficyna Wydawnicza SGH. https://cor.sgh.waw.pl/bitstream/handle/20.500.12182/627/Polityka_publiczna_wobec_osob_z_niepelnosprawnosciami.pdf?sequence=60&isAllowed=y.
Martínez-Bello, V. E., Martínez-Rojas, Á., Molina-García, J. (2017). Health-related messages about physical activity promotion: an analysis of photographs on social networking sites of universities. Journal of Higher Education Policy and Management, 39(1), 75–88. https://doi.org/10.1080 /1360080X.2016.1254428 .
Páez, A., Farber, S. (2012). Participation and desire: leisure activities among Canadian adults with disabilities. Transportation, 39(6), 1055–1078. https://doi.org/10.1007/s11116-012-9385-x.
Pavel, C. E. (2019). Healthcare: between a human and a conventional right. Economics and Philo-sophy, 35(3), 499–520. https://doi.org/10.1017/S0266267118000366.
Prysak, D. (2020). Nienasycona dorosłość osób z niepełnosprawnością intelektualną. Parezja, (2), 22–34. https://doi.org/10.15290/parezja.2020.14.03.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Re-habilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. 2015 poz. 926).
Spinney, J. E. L., Scott, D. M., & Newbold, K. B. (2009). Transport mobility benefits and quality of life: A time-use perspective of elderly Canadians. Transport Policy, 16(1), 1–11. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2009.01.002.
Strategia na rzecz osób z niepełnosprawnościami 2021–2030. (2021). Załącznik do Uchwały nr 27 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030 (MP 2021 poz. 218).
Szatur-Jaworska, B. (2005). Uwagi o ekskluzji i inkluzji na przykładzie polityki społecznej wobec osób starszych. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza – uwarunkowania – kierunki działań (s. 63–72). Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. 2022 poz. 776).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób nie-pełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 44).
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251).
Vale, D. S., Ascensao, F., Raposo, N., Figueiredo, A. P. (2017). Comparing access for all: disability-induced accessibility disparity in Lisbon. Journal of Geographical Systems, 19(1), 43–64. https://doi.org/10.1007/s10109-016-0240-z.
